« Ἅγιε τοῦ Θεοῦ πρέσβευε ὑπέρ ἡμῶν.»
Ο νέος ασκητής και θαυματουργός Όσιος Μελέτιος ο εν Υψενή, γεννήθηκε περί τα τέλη του 18ου αιώνα στο χωριό Λάρδος της Ρόδου και ονομάστηκε κατά το άγιο Βάπτισμα Εμμανουήλ. Οι ευσεβείς γονείς του Νικόλαος και Σταματία τον ανέθρεψαν κατά την αποστολική ρήση «ἐν παιδεία καὶ νουθεσία Κυρίου» και εμφύτευσαν στη ψυχή του την αγάπη προς τον Θεό και τις παραδόσεις του ευσεβούς μας Γένους. Από τη βρεφική του ηλικία φαινόταν ότι ήταν «σκεύος εκλογής», αφού αρνούνταν να θηλάσει το μητρικό γάλα κατά τις νηστίσιμες ημέρες της Τετάρτης και Παρασκευής. Αργότερα, όταν μεγάλωσε, μοίραζε αγαθά από την πατρική αποθήκη στους φτωχούς χωρίς αυτά να ελαττώνονται, γεγονός που προκάλεσε την έκπληξη των γονέων του, που τον είχαν προηγουμένως επιτιμήσει.
Από τον εφημέριο της γενέτειράς του διδάχθηκε ανάγνωση και γραφή και επιδόθηκε με ζήλο στη μελέτη των βίων των Αγίων της Εκκλησίας μας, τους αγώνες των οποίων προσπαθούσε να μιμηθεί σχολάζοντας στην αγρυπνία, την προσευχή και τη νηστεία. Μέσα στη ψυχή του άναψε ο θείος πόθος και προτιμούσε να αποσύρεται στο δάσος, στα βουνά της Μονής του Ύψους, για να προσεύχεται απερίσπαστος στον Θεό, με θερμά δάκρυα, ολονύκτιες δεήσεις και γονυκλισίες. Ο συνήθης τόπος που αποσυρόταν ήταν ένα σπήλαιο στην περιοχή της ερειπωμένης τότε αρχαίας Μονής της Υπεραγίας Θεοτόκου της Υψενής.
Κάποια νύκτα ενώ βρισκόταν κοντά στη Μονή προσευχόμενος, παρατήρησε στήλη υπέρλαμπρου φωτός να κατέρχεται από τον ουρανό και να στέκεται πάνω από ένα αιωνόβιο δέντρο ελιάς. Απόρησε βλέποντας το παράδοξο θέαμα, πλησίασε στο μέρος εκείνο που υποδείκνυε το ουράνιο φως και βρήκε μία παλαιά Εικόνα της Υπεραγίας Θεοτόκου. Γονάτισε με δέος, την σήκωσε στα χέρια του και την ασπάστηκε με πνευματική χαρά και αγαλλίαση ψάλλοντας ύμνους δοξολογίας στον Θεό και άσματα ευγνωμοσύνης στη Θεομήτορα για τη θαυμαστή ευδοκία της χάριτός Της.
Μία από τις επόμενες νύκτες του εμφανίσθηκε σε όραμα η Κυρία Θεοτόκος, λέγοντάς του να ανεγείρει στον τόπο της ευρέσεως ιερό Ναό επ’ονόματί της και να ανοικοδομήσει την κατεστραμμένη Μονή. Παράλληλα του υπέδειξε το μέρος όπου θα έπρεπε να σκάψει για να εξασφαλίσει το ποσό που απαιτούσε η οικοδομή. Ο Όσιος υπάκουσε και σκάβοντας εκεί που του υπέδειξε η Θεοτόκος ανακάλυψε κάποιο κρυμμένο θησαυρό. Έχοντας τη βεβαιότητα της παρουσίας της χάριτος της Θεομήτορος εξασφάλισε την απαιτούμενη άδεια από τις τουρκικές αρχές, οικοδόμησε τον ιερό Ναό και γύρω απ’ αυτόν κελλιά. Έλαβε το αγγελικό Σχήμα, μετονομάστηκε Μελέτιος και εγκαταστάθηκε εκεί αγωνιζόμενος με ζήλο τον καλό αγώνα της μοναχικής πολιτείας.
Για την υπερβάλλουσα αρετή του και την καθαρότητα της πολιτείας του ο Αρχιερέας του τόπου τον χειροτόνησε Διάκονο και Πρεσβύτερο, του ανέθεσε το διακόνημα της πνευματικής πατρότητας και τον εγκατέστησε Ηγούμενο της Μονής. Η φήμη του εξαπλώθηκε σε όλο το νησί και πολλοί τον επισκέπτονταν για να εξομολογηθούν τις αμαρτίες τους και να ακούσουν τις πνευματικές νουθεσίες του. Συχνά επισκεπτόταν ο ίδιος τα χωριά του νησιού για να λειτουργήσει, να εξομολογήσει τους κατοίκους, να τους στερεώσει στην αληθινή πίστη και στα έργα της ευσέβειας και να ενισχύσει το φρόνημά τους στις δοκιμασίες που υφίσταντο λόγω της δουλείας. Έχοντας χάρη από τον Θεό με την προσευχή του θεράπευε ασθενείς και ελευθέρωνε πολλούς δαιμονιζομένους από την επήρεια των ακαθάρτων πνευμάτων. Είχε στο έπακρον την αρετή της ελεημοσύνης και απ’όσους έρχονταν και ζητούσαν την βοήθειά του δεν έφευγε κανείς χωρίς να λάβει τα αναγκαία. Φιλοξενούσε με αβραμιαία διάθεση τους προσκυνητές και δεχόταν στη Μονή τους καταδιωκομένους από τους Οθωμανούς προσφέροντάς τους αντίληψη και προστασία. Προέτρεπε με σθένος τους Χριστιανούς να μένουν σταθεροί στην πίστη των πατέρων τους και να ζουν σύμφωνα με τον λόγο του Θεού.
Ιδιαίτερα επέμενε ο μακάριος να διδάσκει τις Χριστιανές γυναίκες να αποφεύγουν τις σαρκικές σχέσεις και να μη συνάπτουν γάμους με τους αλλόθρησκους με αυτούς. Οι διδαχές του ενοχλούσαν τους Οθωμανούς, οι οποίοι έψαχναν ευκαιρία να τον δολοφονήσουν. Αφορμή για να εκτελέσουν τα ασεβή σχέδιά τους στάθηκε η περίπτωση της αδελφής ενός Επιτρόπου της εκκλησίας της Λάρδου, η οποία είχε άνομες σαρκικές σχέσεις με τους Οθωμανούς ζαπτιέδες της Λίνδου. Ο Όσιος, όταν το πληροφορήθηκε, συνέστησε στον αδελφό της να την παροτρύνει να σταματήσει τα αμαρτωλά έργα της. Το ίδιο έκαναν και οι δημογέροντες του χωριού. Οι συστάσεις έγιναν γνωστές στους Οθωμανούς και προκάλεσαν την οργή τους. Πήγαν νύκτα στη Λάρδο, δολοφόνησαν δύο δημογέροντες και έπειτα πήραν τον δρόμο προς τη Μονή για να σκοτώσουν και τον Όσιο. Απέτυχαν όμως του σκοπού τους γιατί είχε ήδη πληροφορηθεί τα σχέδιά τους και δεν βρισκόταν εκείνες τις ημέρες στη Μονή. Ο Όσιος συχνά αποσυρόταν και προσευχόταν σε ένα σπήλαιο κοντά στη Μονή.
Κάποια μέρα που ανέβαινε ο Άγιος προς το Μοναστήρι, ένας τούρκος ονόματι Αλής, είδε να τον συνοδεύει κάποια ωραία γυναίκα και έκανε πονηρές σκέψεις γι’αυτόν. Τον ακολούθησε και τον είδε να εισέρχεται στον Ναό με τη συνοδία της γυναίκας. Μετά από λίγο εισήλθε και αυτός, αλλά μέσα υπήρχε μόνο ο Όσιος προσευχόμενος. Άρχισε να τρέμει και τα μέλη του παράλυσαν. Κατάλαβε ότι η γυναίκα ήταν η Θεοτόκος και έπεσα στα πόδια του ζητώντας συγχώρηση για τον πονηρό λογισμό του. Ο Όσιος τον θεράπευσε και εκείνος από ευγνωμοσύνη αφιέρωσε στην εικόνα της Παναγίας το μέχρι σήμερα σωζόμενο χρυσό περιλαίμιο, και ένα χωράφι που λέγεται μέχρι σήμερα «η κεπούλα του Τούρκου».
Άλλοτε πάλι ο Όσιος βρισκόταν στη Λάρδο και θέλησε να επιστρέψει στη Μονή μέσα στη νύκτα. Το ποτάμι είχε πλημμυρίσει και η διάβαση ήταν αδύνατη. Αυτός όμως δεν επέστρεψε, έκανε το σημείο του Σταυρού πάνω στα νερά, πέρασε με θαυμαστό τρόπο χωρίς να βραχεί και συνέχισε το δρόμο του, ο οποίος φωτιζόταν από ένα ουράνιο φως που κινούνταν μπροστά του καθώς πεζοπορούσε, όπως μαρτύρησαν κάποιοι βοσκοί που έγιναν αυτόπτες του παράδοξου πράγματος.
Ο Θεός επέτρεψε ο Όσιος στα τέλη της επιγείου ζωής του να δοκιμαστεί και να επαληθευτεί στο πρόσωπό του το ψαλμικό «Κύριε ἐδοκίμασάς με, καὶ ἔγνως με». Ένας Τούρκος διέφθειρε και κατέστησε έγκυο μία Χριστιανή από τη Λάρδο, ονόματι Πελαγία, η οποία έπασχε από νοητική στέρηση. Όταν έγινε γνωστή η εγκυμοσύνη της, οι Τούρκοι την ανάγκασαν να υποδείξει τον Όσιο ως πατέρα του κυοφορουμένου βρέφους. Τον κατήγγειλαν στον Μητροπολίτη Ρόδου, ο οποίος τον κάλεσε σε απολογία. Ο μακάριος Μελέτιος, που βρισκόταν ήδη σε προχωρημένη ηλικία, δεν μπόρεσε να αντέξει τις αιτιάσεις και εξέπνευσε μπροστά στα πόδια του Αρχιερέως. Η συκοφαντία όμως απεκαλύφθη και ο Αρχιερέας έδωσε εντολή να κηδευθεί το αγιασμένο από τους αγώνες της εγκρατείας σώμα του στον περίβολο του Μητροπολιτικού Ναού των Εισοδίων της Υπεραγίας Θεοτόκου. Όταν αργότερα ανοίχθηκε ο τάφος του βρέθηκαν ευωδιάζοντα τα λείψανά του εις μαρτύριον της αγιότητάς του. Σήμερα στην Ιερά Μονή της Υψενής φυλάσσεται η Τιμία Κάρα και μικρό μέρος Τιμίων Λειψάνων.
Ο Όσιος έλαβε από τον Θεό τη χάρη να ενεργεί θαύματα σε όσους με πίστη τον επικαλούνται και ζητούν την αντίληψη και προστασία του. Πολλές φορές έχει παρουσιαστεί σε ασθενείς δηλώνοντας το όνομά του και θεραπεύοντάς τους από ασθένειες. Συγκλονιστική είναι η μαρτυρία ευσεβούς Χριστιανού από την Αρχάγγελο ο οποίος τον συνάντησε καθ’οδόν έξω από το χωριό Πυλώνα και τον μετέφερε με το αυτοκίνητό του μέχρι έξω από τη Λάρδο, στη διασταύρωση του δρόμου που οδηγεί στο Μοναστήρι. Όταν ήλθε στη Μονή και προσκύνησε την Εικόνα του κατάλαβε ποιος ήταν ο ηλικιωμένος Κληρικός τον οποίο είχε συναντήσει και έφυγε διακηρύσσοντας παντού τη θαυμαστή εμφάνεια του Οσίου.
Πρεσβευτή άοκνος και ακοίμητος δέεται υπέρ πάντων των χριστιανών στον εν Τριάδι Θεό. Έλαβε πλούσια τη χάρη της θαυματουργίας για την καθαρότητα της ζωής του, τους ασκητικούς του αγώνες και τον σταυρό της συκοφαντίας, που αγόγγυστα εβάστασε έως τέλους. Σε όλη την ζωή του υπήρξε βοηθός και παραστάτης των αδικουμένων και των πενήτων. Έτσι και μετά θάνατον, προστρέχει ως τάχος αστραπής σε όσους με πίστη τον επικαλούνται.
Ο Άγιος Μελέτιος ήταν ο άνθρωπος που αγάπησε πολύ τον Θεό, υπέμεινε θλίψεις και ταλαιπωρίες και μας δίδαξε να μην δειλιάζουμε μπροστά στις ποικίλες δοκιμασίες της ζωής, αλλά δια της πίστεως και της υπομονής να αγωνιζόμαστε για να αξιωθούμε του προσωπικού μας αγιασμού και της χαράς της ουρανίου βασιλείας του Κυρίου μας Ιησού Χριστού.